Başlıklar
IQ Testi ,Türkçe kelime anlamı olarak “entellektüel zeka/intellectual quotient” şeklinde mana verebileceğimiz IQ’yu ölçme testleri farklı biçimlerde olabilmektedir. Bu testler zihinsel engelliği teşhis etmeye veya zeka kapasitesini ölçmeye yardımcı olmaktadır. Eğer bir IQ testi yaptırmak istiyorsanız, yapmanız gereken ilk şey doktorunuzla bu konuda temasa geçmek olmalıdır.
IQ Testi ve IQ Testlerinin Tarihi
İlk zeka testini Fransız psikolog Alfred Binet 1900’lerin başlarında geliştirmiştir. Fakat modern IQ testleri Henry Herbert Goddard’in çalışmalarının ürünüdür. Goddard doktorasını psikoloji alanında 1899 yılında Clark Üniversitesinden almış bir psikologdur. Goddard, Binet’nin geliştirdiği IQ testini Fransızca’dan İngilizce’ye tercüme etmiştir. Ardından bu test ABD’deki okullarda temel zihinsel işlevlerin test edilmesi ve zihinsel sağlık durumuna ilişkin teşhislerde bulunulabilmesine destek olması için kullanılmıştır.
Goddard, düşük zekalı yetişkinlerin ürememesini (çocuk sahibi olmamasını) savunduğu için, psikoloji tarihinde tartışmalı bir figür olarak kabul edilir. Neyse ki toplum bu tür bakış açılarını aşabilmiştir. Günümüzde çok farklı amaçlar için kullanılan birçok IQ testi mevcuttur ve çoğunluğu öğrenme güçlüklerini tespit etmeye yönelik olarak kullanılır.
IQ Testlerinin Türleri
Goddard’ın tartışmalı Binet testlerinden bu yana, psikologlar farklı birçok test geliştirmek için çalışırlar. Bu testlerin çoğunluğu ilkokul çağındaki çocuklara yönelik olmakla birlikte, bazıları yetişkinler için de kullanılır.
En çok kullanılan IQ testlerinin isimleri aşağıdaki şekildedir.
- Stanford-Binet Zeka Ölçeği
- Evrensel Sözel Olmayan Zeka
- Raven’in İlerlemeli Matrisler
- Cattell’in Kültür Sergisi
- Reynold’un Zihinsel Değerlendirme Testi
- Diferansiyel/değişken Yetenek Ölçekleri
- Peabody Bireysel Başarı Testi
- Wechsler Bireysel Başarı Testi
- Wechsler Yetişkin Zeka Ölçeği
- Woodcock Johnson III Bilişsel Yetersizlik Testleri
IQ Testi Elde Edilen Skorlar
ABD Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Ulusal Enstitüsü’ne göre, zihinsel engelli çocukların yüzde 85’i yapılan testlerde 55 ila 70 arasında IQ skoru elde edebilmektedirler. Bu testlerde alınan 100 puanlık skorun ise ortalama zeka düzeyine işaret ettiği kabul edilir.
Yüksek IQ Skorları
100 puanın üzerindeki IQ skorunun genel anlamda yüksek zekaya delalet ettiği düşünülür. Çok yüksek zeka ise 130 ve üzerinde alınan IQ skoru ile tespit edilir. IQ testlerinden alınan yüksek skorlar genellikle ilgili kişinin kapasitesinin yüksek olduğunu ifade etmekle birlikte hususen somut olarak çok zeki olduğunu göstermez.
Düşük IQ Skorları
100’ün altında skor elde eden kişiler genel olarak ortalamanın altında zeka sahibi olarak tasnif edilirler. 70’in altındaki çok düşük IQ skorları ise asıl endişe edilmesi gereken durumlara işaret eder. Bu durum temel öğrenme yetersizliklerine sahip olunduğunu gösterir.
Bir IQ testi, zeka seviyesinin tespit edilmesi sorunlarında ilk aşamayı teşkil eder. Eğer bir çocuk yapılan testte gerçekten düşük bir skor elde etmişse, doktor aşağıdakilerin yapılmasını da isteyebilir:
- Uyum becerileri taraması
- Kan testleri
- Beyin ultrasonu
- Tam zihinsel sağlık görüntülemesi
Doğum öncesi görüntülemeleri bir çocuğun dünyaya gelmeden önce zihinsel yetersizliğe sahip olup olmayacağını teşhis etmeye yardımcı olabilir. Bu görüntülemelerin yapılması özellikle 35 yaş ve üstündeki anne adayları ile gebelik esnasında uyuşturucu/alkol kullananlar söz konusu olduğunda önem arz eder. Bu bağlamda eğer potansiyel sorunlar tespit edilmişse, erken çocukluk evresinde çocuk doktorunun belirli bir IQ testini takip etmesi gerekebilir.
IQ Testi Nasıl Yaptırılır?
IQ skorları zeka seviyesini tespit sürecine ilişkin bulmacanın parçalarından sadece bir tanesidir. Bu testler halen birçok aile bakımından erişilemez niteliktedir. Bazı aileler bu tür testlerin icra edildiği doktor veya psikologlara ulaşamamakta veya okullarda bu tür testler yapılmaz. Özellikle erken yaşlardayken çocuklara tedavi uygulanmasının çok önemli olduğu durumlarda bu mühim testlerin yapılabilmesi bakımından fırsatların kaçmasına yol açabilir.
Online IQ testleri elbette ki mevcuttur ancak medikal teşhis bağlamında bu testlere pek itibar edilmemelidir. Eğer bir yakınınızda zihinsel yetersizlik bulunduğundan endişe ediyorsanız, bu testlerin uygulanması için doktora gitmekte acele edin. En erken testin yapılması için seçenekler araştırın.
Bir kişinin zeka seviyesinin ölçülmesinde IQ testleri uygulanacak yöntemin sadece bir parçasıdır. Doktorunuz bu testlerde eğer bir zihinsel yetersizlik teşhis etmişse, ilave test ve gözlemlerin yapılmasını da isteyecektir. Bununla birlikte IQ testlerinin bizatihi değersiz görülmesi de yerinde değildir. Kısaca zihinsel sağlık ve yeterlilik bağlamında IQ testlerinin sonuçlarına tek başına itibar edilmemelidir.
IQ Testi ölçme hakkında daha detaylı bilgi almak için IQ nasıl ölçülür başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
